کود شیمیایی دوبله شد؛ وقتی بودجه و ارز نسخه گرانی می‌نویسند

به گزارش فرتاک اقتصادی؛ بازار نهاده‌های کشاورزی بار دیگر زیر سایه تصمیمات اقتصادی دچار تکانه‌ای بزرگ شد. در هفته‌های اخیر بهای کود شیمیایی جهش چشمگیری را تجربه کرده؛ به‌طوری که قیمت یک کیسه ۵۰ کیلویی کود یارانه‌ای از ۳۹۵ هزار به ۶۸۷ هزار تومان رسیده و در بازار آزاد حتی تا یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان نیز معامله می‌شود.

این گرانی به سرعت به دغدغه اصلی کشاورزان تبدیل شده؛ چرا که نهاده‌ای مثل کود مستقیماً در تولید گندم، برنج، صیفی‌جات و محصولات اساسی اثرگذار است. موضوع به مجلس هم کشیده شده و نمایندگان نسبت به فشار مضاعف بر معیشت کشاورزان و مصرف‌کنندگان هشدار داده‌اند.

اما ریشه ماجرا در چند تصمیم کلیدی است. افزایش نرخ تسعیر ارز در بودجه ۱۴۰۴ از ۴۰ به ۵۵ هزار تومان و تعریف نرخ تجاری ۷۰ هزار تومانی، هزینه تولید را سنگین‌تر کرده است. در کنار آن، خوراک گاز پتروشیمی‌ها که ماده اصلی تولید کود است، از ۵۹۰۰ تومان به ۱۲۹۰۰ تومان رسید؛ یعنی بیش از دو برابر. نتیجه این سیاست‌ها افزایش مستقیم قیمت تمام‌شده کود داخلی بود.

عامل دیگر، شیوه قیمت‌گذاری بورس کالاست. بر اساس فرمول موجود، حتی مواد اولیه داخلی نیز بر مبنای قیمت جهانی ضرب در نرخ ارز رسمی محاسبه می‌شوند. در عمل، منابع داخلی با قیمت دلاری به کشاورز عرضه می‌گردد و فشار تورمی به حلقه تولید منتقل می‌شود.

کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که این چرخه تورمی محدود به کود شیمیایی نخواهد بود. هر بار که نرخ ارز رسمی بالا می‌رود، صنایع مختلف از فولاد و سیمان گرفته تا محصولات غذایی درگیر افزایش قیمت می‌شوند. بنابراین جهش اخیر کود، نه یک اتفاق مقطعی، بلکه نمادی از ساختار معیوب سیاست‌گذاری اقتصادی است که مستقیماً به سفره مردم ضربه می‌زند.